Pryszczyca: ważne dla hodowców
23-05-2025
Pryszczyca (FMD) jest zakaźną i zaraźliwą chorobą zwierząt parzystokopytnych domowych oraz dzikich. Na zakażenie podatne są bydło, owce, kozy i świnie oraz dzikie (np. sarny i jelenie). Wysoka zaraźliwość pryszczycy i konieczność likwidacji całych stad zwierząt, u których wykryto tę chorobę, może mieć poważne konsekwencje dla gospodarki i prowadzi do strat ekonomicznych w sektorze rolniczym.
Jak rozpoznawać objawy?
Wskutek pryszczycy powstają pęcherzyki i pęcherze na błonie śluzowej w jamie gębowej, na wargach, języku, w okolicy otworów nosowych oraz na wymieniu, strzykach, w szparze międzyracicowej i na koronkach racic. Po pęknięciu powodują nadżerki. U zakażonych zwierząt możesz zaobserwować także: gorączkę, apatię, kulawizny jednocześnie na wiele kończyn, sztywny chód i niechęć do poruszania. Występuje też obfite ślinienie, otwieranie jamy ustnej z charakterystycznym mlaskaniem, utrudnione przeżuwanie i utrata łaknienia - w szczególności u bydła, a także spadek produkcji mleka. U młodych osobników choroba ta może prowadzić do szybkiej śmierci bez oznak choroby, u dorosłych – śmiertelność jest niewielka.
Jak rozprzestrzenia się choroba?
głównie poprzez: bezpośredni kontakt z zakażonymi zwierzętami, skażone produkty zwierzęce (np. mięso, mleko), nasienie i zarodki, skórę i wełnę, ściółkę, paszę i wodę, sprzęt rolniczy, pojazdy, wyposażenie budynków inwentarskich i narzędzia do obsługi zwierząt, odzież i buty, na rękach osób obsługujących pastwiska, odpadki kuchenne.
Wirus znajduje się w wydychanym przez zwierzę powietrzu, wydzielinach oraz wydalinach na ok. 4 dni przed wystąpieniem u niego objawów chorobowych. Największa koncentracja wirusa znajduje się w płynie surowiczym i nabłonku pojawiających się pęcherzy. Przeżuwacze mogą być nosicielami wirusa nawet do 3 lat.
Czy pryszczyca jest groźna dla ludzi?
Człowiek może zarazić się poprzez bezpośredni kontakt z chorym zwierzęciem lub poprzez spożycie surowego, skażonego patogenem mięsa, a także zawierającego wirusy niepasteryzowanego mleka i niepasteryzowanych przetworów mlecznych. Choroba u ludzi zwykle ma łagodny przebieg. Niemniej jednak osoby pracujące w gospodarstwach rolnych powinny zachować ostrożność, przestrzegać zasad higieny oraz unikać kontaktu z chorymi zwierzętami.
Jak zapobiegać pryszczycy u zwierząt?
- Zapewnij świeżą wodę pitną w zbiornikach. Monitoruj zwierzęta uważnie i często pod kątem rozwijającej się choroby lub objawów choroby.
- Izoluj chore zwierzęta od stada, aby zminimalizować rozprzestrzenianie się choroby.
- Izolacja powinna trwać co najmniej 28-30 dni (co odpowiada dwóm okresom inkubacji FMD).
Wskutek pryszczycy powstają pęcherzyki i pęcherze na błonie śluzowej w jamie gębowej, na wargach, języku, w okolicy otworów nosowych oraz na wymieniu, strzykach, w szparze międzyracicowej i na koronkach racic. Po pęknięciu powodują nadżerki. U zakażonych zwierząt możesz zaobserwować także: gorączkę, apatię, kulawizny jednocześnie na wiele kończyn, sztywny chód i niechęć do poruszania. Występuje też obfite ślinienie, otwieranie jamy ustnej z charakterystycznym mlaskaniem, utrudnione przeżuwanie i utrata łaknienia - w szczególności u bydła, a także spadek produkcji mleka. U młodych osobników choroba ta może prowadzić do szybkiej śmierci bez oznak choroby, u dorosłych – śmiertelność jest niewielka.
Jak rozprzestrzenia się choroba?
głównie poprzez: bezpośredni kontakt z zakażonymi zwierzętami, skażone produkty zwierzęce (np. mięso, mleko), nasienie i zarodki, skórę i wełnę, ściółkę, paszę i wodę, sprzęt rolniczy, pojazdy, wyposażenie budynków inwentarskich i narzędzia do obsługi zwierząt, odzież i buty, na rękach osób obsługujących pastwiska, odpadki kuchenne.
Wirus znajduje się w wydychanym przez zwierzę powietrzu, wydzielinach oraz wydalinach na ok. 4 dni przed wystąpieniem u niego objawów chorobowych. Największa koncentracja wirusa znajduje się w płynie surowiczym i nabłonku pojawiających się pęcherzy. Przeżuwacze mogą być nosicielami wirusa nawet do 3 lat.
Czy pryszczyca jest groźna dla ludzi?
Człowiek może zarazić się poprzez bezpośredni kontakt z chorym zwierzęciem lub poprzez spożycie surowego, skażonego patogenem mięsa, a także zawierającego wirusy niepasteryzowanego mleka i niepasteryzowanych przetworów mlecznych. Choroba u ludzi zwykle ma łagodny przebieg. Niemniej jednak osoby pracujące w gospodarstwach rolnych powinny zachować ostrożność, przestrzegać zasad higieny oraz unikać kontaktu z chorymi zwierzętami.
Jak zapobiegać pryszczycy u zwierząt?
- Zapewnij świeżą wodę pitną w zbiornikach. Monitoruj zwierzęta uważnie i często pod kątem rozwijającej się choroby lub objawów choroby.
- Izoluj chore zwierzęta od stada, aby zminimalizować rozprzestrzenianie się choroby.
- Izolacja powinna trwać co najmniej 28-30 dni (co odpowiada dwóm okresom inkubacji FMD).
oprac. (włok)
Fot. przykładowe Rolnet.pl
KONTAKT
GODZINY PRACY URZĘDU 
KONTAKT Z REDAKCJĄ STRONY